ÜLKEMİZDE HALK OYUNLARININ SINIFLANDIRILMASI

Hepsini teker teker anlatmak elbette ki uzun sürer zaten blogumun da asıl amacı Muğla yöresini tanıtmak yine de ülkemizde oynanan halk oyunları çeşitlerinden başlık olarak da olsa söz edelim

1)KARŞILAMA

2)HORON

3)BAR(ATABARI)

4)HALAY (ANADOLU , BOZKIR , ÇUKUROVA)

5)ZEYBEK(AĞIR ZEYBEK , KIVRAK YA DA KIRIK ZEYBEK)

6)TEKE

7)DİĞER (KAFKAS) Kafkas oyunu kars yöresinde oynansa da Türkiye Halk Oyunları Federasyonu yarışmalarda yöresel bir oyun olarak sergilenmesine onay vermemektedir

Genel olarak şemalandırdıktan sonra ufak bir girişle zeybek kültürüne göz atalım

ZEYBEK NEDİR , EFE NEDİR?

EFE: Efe, Zeybek gruplarının başıdır.

Zeybekler arasında kahramanlık yapmış cesur ve mert kişiler arasından seçilir. Efe olmak için Zeybekler arasında yaşça büyük olmak önemli değildir.

ZEYBEK: Zeybekler, efelerin yanında birer kol beyi görevi görürlerdi. Zeybekler iyi silah kullanan cesur kişilerdir.

KIZAN;Zeybeklerin maiyetindeki gençlere ''Kızan'' denilir.

Gördüğümüz gibi efelerin gruplarında belirli bir hiyerarşik düzen hakimdir.Hatta gruba bağlılıkları sağlamak için kullanılan efelerin yeminleri de vardır gruba yeni katılan ‘kızan’ bu yemini ederek gruba ilk adımını atmış olur 

EFE YEMİNİ

Efe: Kızanlar,bu dağların sahibi kim ?
Kızanlar: Efemiz!
Efe: Yiğidi kim?
Kızanlar: Efemiz!
Efe: Susuz derelerde kavak biter mi ?
Kızanlar: Bitmez!
Efe: Bitkisiz diyarlarda duman tüter mi ?
Kızanlar: Tütmez!
Efe: Yiğit kime derler ?
Kızanlar: Sözünde durup, efesiyle ölene.
Efe: Korkak kime derler ?
Kızanlar: Sözünden dönen, aman dileyene.
Efe: İnsan dünyaya niçin gelir ?
Kızanlar: Ölmek için!
Efe: Doğup ta ölmekten kuşkulanan bebeler?...
Kızanlar: Dertlenip.hortlamaya !...
Efe: Var yemezlere acımak mı yoksa dayak mı haktır ?
Kızanlar: Dayak haktır.
Efe: Yiğitlerde ne yoktur ?
Kızanlar: Merhamet.
Efe: Korkaklar zeytini nerde düğerler?
Kızanlar: Ağaç dibekte.
Efe: Yiğitler yağı nerde kavururlar ?
Kızanlar: Zalim göbeğinde.
Efe: Sözünde durmayan kahpe bacının öz kızanı olsun mu ?
Kızanlar: Olsun!
Efe: Su dualı yatağan böğrüne batsın mı?
Kızanlar: Batsın!
Efe: Doğru söylediğinize Nasuh tövbesi olsun mu ?
Kızanlar: Olsun!

YÖRÜK ALİ EFE

GENEL OLARAK=Mevcut düzene baş kaldıran asi ve otorite karşıtı çeteler olarak görünen efeler gerçekte tam anlamıyla bir vatan sevdalısı olup düzen onları bu duruma çekmiştir.Kesinlikle başka bir ülkenin boyunduruğuna girme fikrini reddetmişler , kurtuluş savaşımız sırasında da egede düzenli orduların kurulmasında öncü olup egenin savunulmasında direkt rol oynamışlardır.Rum çetelerinin ve düşman birliklerinin bastırılmasında müthiş bir katkı sağlayıp İzmir ve çevresinin savunulmasında etkin olmuşlardır

Efelerin karakterleri ve yaşam şekillerinin ilgi çekiciliği kadar giysileri de ilgi çekicidir kat kat giyilen kıyafetleri taşıması acaba zor mudur? Evet çok zordur öyle ki bizim yarışmalarda kullandığımız giysiler bile 1 saatten sonra bizi bunaltmaya başlar halbuki yarışma giysileri orijinallerine nazaran çok daha hafif ve praktiktir. Fakat bu giysilerin yakın dövüş ve çatışmalarda efeleri koruyucu bir zırh niteliği taşıdığını unutmayalım. Kullanılan her kıyafetin belli bir amacı , her rengin içerdiği bir mesajı ve bu kıyafetlerin hepsinin hikayesi vardır. Biraz da bunlardan söz edelim…